ओलीले उग्रवामपन्थी विचारधारा बोक्ने र निरंकुशताका पक्षधर दक्षिणपन्थी,राजतन्त्रतात्मक व्यस्थाको विरुद्धको बैचारिक लडाईमा आफ्नो राजनीतिक जीवनको धेरै लामो सयम खर्चिए । पार्टी भित्र त्यस्ता विचार बोक्ने शक्तिहरुसंगको सहकार्य गर्न खोज्नेलाई उनी तिब्र आलोचना पनि गर्थे । तर शुक्रबार उनी उग्रवामपन्थी बैचारिक धारबाट राजनीतिमा आएको एमाओवादी र निरंकुश व्यवस्थाको पक्षपोषण गर्दै हुर्किएको राप्रपा नेपालसंगको गठजोडमा प्रधानमन्त्री बने ।
- दुर्गा खनाल
काठमाडौं– तिखो बोली, उखान टुक्का हाल्ने शैली, लागेको कुरा स्पष्ट भन्ने, विरोधीहरुलाई देखि नसहने । सार्वजनिक रुपमा आम मानिसबीच केपी ओलीको यस्तै छवि स्थापीत छ । पझण्डै ४९ बर्षदेखि राजनीतिमा संलग्न रहेरका उनको पार्टी भित्र वा बाहिर संधै विपक्षीको जस्तो भूमिकामा लामो सयम वित्यो । तर पछिल्लो साढे दुई बर्षमा ओलीको भूमिका बदलिएको छ । २०७० सालको संविधान सभा निर्वाचपछि क्रमश संसदीय दलको नेता, पार्टी अध्यक्ष हुदै गत शुक्रबार उनी प्रधानमन्त्रीको रुपमा निर्वाचन भए । यसले पार्टी भित्र मात्र होइन मुलुकको समग्र राजनीतिमै प्रमुख सत्तापक्षीय नेताको रुपमा ओलीको उदय भएको छ ।
ओलीले उग्रवामपन्थी विचारधारा बोक्ने र निरंकुशताका पक्षधर दक्षिणपन्थी,राजतन्त्रतात्मक व्यस्थाको विरुद्धको बैचारिक लडाईमा आफ्नो राजनीतिक जीवनको धेरै लामो सयम खर्चिए । पार्टी भित्र त्यस्ता विचार बोक्ने शक्तिहरुसंगको सहकार्य गर्न खोज्नेलाई उनी तिब्र आलोचना पनि गर्थे । तर शुक्रबार उनी उग्रवामपन्थी बैचारिक धारबाट राजनीतिमा आएको एमाओवादी र निरंकुश व्यवस्थाको पक्षपोषण गर्दै हुर्किएको राप्रपा नेपालसंगको गठजोडमा प्रधानमन्त्री बने । प्रधानमन्त्रीका लागि संसद भित्र बुहमत पु¥याउने सिलशिलामा उनी आफैले विरोध गर्ने दुई शक्तिलाई समेट्ने विन्दुमा पुगे । प्रधानमन्त्री चयन भए लगत्तै सपथ लिएर ओलीले आफ्नो कार्यभार सम्हाल्न थालिसकेका छन् ।
तीन पूर्व प्रधानमन्त्रीलाई हराए
ओलीका लागि यस्तो संयोग मिल्यो कि पार्टी र सरकारको प्रमुख बन्दा उनले तीन जना पूर्वप्रधानमन्त्री भइसकेका व्यक्तिलाई हराए । सबै भन्दा पहिले उनले २०७० साल माघमा पार्टीको संसदीय दलको चुनावमा आफ्नै दलका पूर्वप्रधानमन्त्री र तत्कालिन अध्यक्ष झलनाथ खनाल विरुद्ध उम्मेद्वारी दिए । त्यहा उनले पहिलो पटक पूर्वप्रधानमन्त्रीलाई हराएर आफू विजयी बने । त्यसपछि २०७१ साल असारमा पार्टीको नवौ महाधिवेशन महाधिवेशनमा पनि ओली अध्यक्षमा उठे । त्यहा उनका प्रतिपर्धी थिए पूर्वप्रधानमन्त्री माधवकुमार नेपाल । नेपाललाई पनि हराएर उनी पार्टी अध्यक्ष बने । गत शुक्रबार संसदमा मुुलुकको ३८ औ प्रधानमन्त्री चयन गर्ने क्रममा पनि ओलीविरुद्ध निवर्तमान प्रधानमन्त्री सुशील कोइरालाले उम्मेद्वारी दिएका थिए । तर संसद भित्रको बुहमत जुटाएर ओलीले निवर्तमान प्रधानमन्त्री कोइरालालाई नै पराजित गरे ।
संविधान जारी गर्ने सुत्रधार
संविधानसभाबाट संविधान जारी गर्न महत्वपूर्ण योगदान गरेकै कारण ओलीले संसदभित्रको बहुमत पाउने अवस्था बनेको हो । जुन कुरा समर्थनकर्ता दलका नेताहरूले आइतबार संसदमा बोल्ने क्रममा पनि बताएका थिए । पछिल्लो समय कुनै हालतमा संविधानसभाबाट संविधान जारी गर्नुपर्ने पक्षमा उनी थिए । त्यसैले उनले प्रमुख दल काग्रेसस“गको सत्ता यात्रालाई जारी राख्दै एमाओवादीस“गको सम्बन्ध विस्तार गरे । जुन सम्बन्धका बलमा संविधान जारी भएपछि उनी प्रधानमन्त्री बन्ने ढोका खुल्यो ।
कुनै समय एमाओवादीका कट्टर आलोचक थिए– ओली । हिंसात्मक राजनीतिक पृष्ठभूमि भएकाले एमाओवादीलाई उनी मन पराउँदैनथे । पहिलो संविधानसभा चुनावमा एमाओवादीबाटै पराजय भोगेका थिए । गत माघ महिनासम्म पनि एमाओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालसँग व्यक्तिगत तहको मनमुटाव थियो । तर अहिले ओलीका असल मित्र दाहाल नै बनेका छन् । उनलाई निकटबाट बुझ्नेहरू भन्छन्, ‘बाहिरबाट कडा देखिए पनि समय र परिस्थितिअनुसार आफूलाई बदल्न सक्ने खुवी उनमा छ ।’ अहिले संविधान जारी नगरे कहिल्यै पनि नहुने भन्दै मधेसमा आन्दोलन चर्किइरहदा पनि संविधान सभा रोक्न नहुने पक्ष लिइरहे । । अघिल्लो संविधानसभामा विशेषगरी जातीय आधारमा प्रदेश निर्माणको बहस निकै चलेको थियो । जुन विषयको एकोहोरो विरोध ओलीले गरे । कुनै पनि हालतमा जातीय गन्ध आउन नहुने उनको अडानका कारण दोस्रो संविधानसभामा आइपुग्दा प्रदेशको संरचना निर्माणमै फरक परिस्थिति बन्यो । २०३३ देखि ओलीका राजनीतिक सहयात्री बनेका एमाले नेता प्रदीप नेपालका अनुसार आफूलाई लागेको कुरा स्पष्ट राख्न र अडान लिन सक्ने क्षमता उनमा छ ।
परिस्थिति अनुसार बदलिनसक्ने चुतर
पछिल्लो समय प्रदेश विभाजनको विषयमा बहस हुँदा थोरै बनाउने भन्नेमा उनले लामो समयसम्म अडान लिए । तीन प्रदेशसम्मको प्रस्ताव उनको थियो । पछि उनले १६ बुँदे सहमतिका क्रममा ८ प्रदेश बनाउने सम्झौतामा हस्ताक्षर गरिदिए । अघिल्लो संविधानसभाको समीकरणलाई ओलीले धेरै समय विरोध गरे । तर संविधान नबनाई संविधानसभा विघटन हुने विन्दुमा भने म्याद थप्ने भूमिका उनैले खेले । प्रधानमन्त्री बन्ने क्रममा पनि उनले सहमतिको सरकार बनाउने बिषयमा काग्रेससंग मिलेर जान खोजे तर भित्र भित्रै काग्रेसले नमानेको खण्डमा कसरी बुहमत पु¥याउने भन्ने खेल खेलिरहे । एमाओवादी र राप्रपा नेपालसंग आन्तरिक सम्झौता गरेर भए पनि उनले प्रधानमन्त्री हुने अवसर लाई गुमाउन खोजेनन् । त्यसैले अडान मात्र राख्ने होइन परिस्थिति बदलिएको अवस्थामा त्यसअनुसार आफूलाई ढाल्न सक्ने चतुरता पनि ओलीमा देखिन्छ । झापा आन्दोलनमा लागेका उनका सहयात्री राधाकृष्ण मैनालीका अनुसार सानै देखि ओली परिस्थिति अनुसार आफूलाई ढाल्न सक्ने नेता हुन् ।
